Turf teen
Turf teen
Turf teen is een blessure van het hoofdgewricht van de grote teen. De formele medische naam van deze aandoening is verstuiking van het metatarsofalangeale gewricht. Deze aandoening doet zich voor wanneer de grote teen in extreme posities van hyperextensie is gedwongen (waarbij de teen verder dan het normale bewegingsbereik terugbuigt naar de bovenkant van de voet)
Het komt vooral voor bij sport, met name bij American Football, als een sporter afzet om te gaan sprinten of getackeld wordt met de voet stevig op en in de grond, waardoor de teen vast komt te zitten in een positie van hyperextensie. In de meeste omstandigheden is het niet nodig om een turf teen te opereren en kan de aandoeningen goed met fysiotherapie worden behandeld.
Wat is turf teen?
Er zitten twee gewrichten in de grote teen. Deze gewrichten laten de teen omhoog bewegen en omlaag buigen. De grote teen speelt een belangrijke rol bij ons vermogen om te lopen en te rennen; als de voet de grond raakt en zich voorbereid op de volgende stap, is de grote teen het laatste gewricht waarlangs de voet afzet om het lichaam voorwaarts te bewegen. Het belangrijkste gewricht waarlangs deze beweging zich voordoet is het metatarsofalangeale gewricht, op de plaats waar de metatarsaal, het eerste lange, rechte bot in de voet, zich aan de falangeaal, het eerste kortere bot van de teen, hecht.
Als de grote teen in een extreem onnatuurlijke positie wordt geforceerd, kunnen het metatarsofalangeale gewricht en de omliggende structuren letsel oplopen. Deze structuren omvatten gewrichtsbanden, spierpezen of de kleine botjes onder de grote teen, de sesambotjes. Al deze structuren spelen een rol in het behouden van de integriteit en functionaliteit van het metatarsofalangeale gewricht; ze worden vaak gegroepeerd en samen het plantaire complex genoemd. Soms wordt één van de zachteweefselstructuren simpelweg gestretcht als de teen achterover naar de bovenkant van de voet wordt gebogen. Een turf teen kan echter ook een subluxatie inhouden (wanneer een bot van het gewricht van zijn plaats glijdt, maar daarna weer in de normale positie terugkeert) of een dislocatie (waarbij de twee botten van het gewricht volledig gescheiden worden).
Hoe voelt een turf teen?
De meest voorkomende symptomen bij turf teen letsel zijn:
- Plaatselijke pijn aan het metatarsofalangeale gewricht
- Op het moment van het letsel een “plop” voelen op of rond het metatarsofalangeale gewricht
- Zwelling
- Bloeduitstorting
- Gevoeligheid voor aanraking
- Kramp in de wreef
- Bij ernstig letsel, een misvorming van het metatarsofalangeale gewricht (zoals bij een dislocatie)
Hoe wordt een turf teen vastgesteld?
Turf teen letsel wordt meestal in graad 1 tot 3 geclassificeerd om de ernst van het letsel te beschrijven en behandeling te sturen:
- Graad 1: oprekking van het plantaire complex
- Graad 2: gedeeltelijk scheuren van het plantaire complex
- Graad 3: volledig afscheuren van het plantaire complex
Vaststelling van turf teen letsel begint met het stellen van vragen om meer over het mechanisme van het letsel en uw symptomen te weten te komen. Uw fysiotherapeut zal een voorzichtig klinisch onderzoek doen om de mobiliteit van de teen en de spierfunctie te beoordelen en ook om te zien of er sprake is van zwelling of gevoeligheid in het gebied. Uw fysiotherapeut kan u vragen of u op uw voet kunt lopen, en zal, als dat zo is, uw tred analyseren. Als uw therapeut een breuk in 1 van de botten of een scheur in een spierpees vermoedt, kan hij of zij u voor beelddiagnose (röntgenfoto of MRI) doorverwijzen naar een orthopeed, die gespecialiseerd is in voet- en enkelletsel.
Hoe kan een fysiotherapeut helpen bij turf teen?
Direct na het ontstaan van turf teen letsel wordt het RICE protocol aanbevolen. Rust, IJs, Compressie en Elevatie. Het doel van het RICE protocol is het verminderen van pijn en zwelling en het beschermen van het gewricht tegen nieuw letsel totdat het nauwkeuriger kan worden beoordeeld. Het meeste turf teen letsel hoeft niet geopereerd te worden en kan met fysiotherapie worden behandeld. De behandeling hangt af van de ernst van het letsel.
- Graad 1. Om Graad 1 letsel te behandelen kan uw fysiotherapeut smal sporttape gebruiken om uw grote teen vast te zetten aan uw tweede teen om zo de pijnlijke beweging te beperken. Uw fysiotherapeut kan ook een steunzool voor in uw schoen gebruiken om de mobiliteit te beperken en genezing te bevorderen. In veel gevallen kan een sporter snel na een Graad 1 blessure weer verder met sporten.
- Graad 2. Voor het behandelen van graad 2 blessures kan het nodig zijn om de voet te immobiliseren in een brace of een loopschoen en een aantal weken te laten rusten.
- Graad 3. Behandeling van Graad 3 letsel hangt af van de ernst van de schade aan de structuren in de voet. Er kan een operatie nodig zijn als sprake is van een fractuur, schade aan kraakbeen (het weefsel waarmee botten in gewrichten zijn gevoerd), een volledige afscheuring van de pees of overmatige beweging van het gewricht waardoor herhaalde instabiliteit ontstaat (subluxatie of dislocatie).
In elk geval werkt de fysiotherapeut er samen met u aan om een persoonlijk behandelprogramma op te stellen dat rekening houdt met de specifieke aard van uw aandoening en van uw doelen. Behandeling kan het volgende inhouden:
- Bewegingsbereikoefeningen – Het is belangrijk om het volledige bewegingsbereik van uw grote teen terug te krijgen. Uw mobiliteit kan na turf teen letsel worden beperkt, vooral als immobilisatie in een brace of loopschoen nodig is. Uw fysiotherapeut zal u voorzichtige stretchoefeningen leren om u te helpen weer mobiel te worden.
- **Spierversterking **– Het is normaal dat u na een turf teen blessure kracht in de spieren van uw been verliest, vooral rond uw voet en enkel, ten gevolge van beperkt gewicht dragen en beperkte voor de genezing noodzakelijke activiteit. Uw fysiotherapeut zal vaststellen welke spieren zwak zijn en uw specifieke oefeningen geven om die te behandelen, zoals sterk maken met weerstandsbanden, evenwichtsoefening en functionele activiteit, zoals traplopen.
- Manuele therapie – Veel fysiotherapeuten gebruiken manuele (hands-on) therapie om spieren en gewrichten voorzichtig te bewegen en manipuleren om hun mobiliteit en kracht te verbeteren. Deze technieken kunnen zich op gebieden richten die u zelf lastig kunt behandelen. Manuele therapie kan vooral effectief zijn voor gewrichten die stijf worden door immobilisatie; bij turf teen letsel zal uw fysiotherapeut andere technieken gebruiken om uw grote teen te mobiliseren en ook de andere gewrichten in uw voet en enkel, die tijdens uw herstel stijf kunnen zijn geworden.
- Patiënt educatie – Uw fysiotherapeut zal u vertellen over wat wel en wat niet te doen na turf teen letsel zodat uw herstel goed zal verlopen. Uw fysiotherapeut zal samen met u een persoonlijk revalidatieprogramma maken, met daarin tijdlijnen en doelen om u de weg terug naar volledige activiteit te wijzen.
Kan turf teen worden voorkomen?
Er zijn bepaalde externe factoren waardoor het risico op turf teen letsel toeneemt, zoals sporten op kunstgras en het dragen van schoenen met flexibele zolen. Het is belangrijk dat uw schoenen steun geven en goed passen bij de ondergrond waarop u sport. Daarnaast is het doen van preventieve flexibiliteits- en krachtoefeningen voor de voet en enkel goed voor het vermogen van uw lichaam om de krachten die tijdens sport op het lichaam worden uitgeoefend te weerstaan.